Bruxism (အံၾကိတ္ျခင္း)

Bruxism လုိ႔ေခၚတဲ့အံၾကိတ္ျခင္းဟာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားခံစားရေလ့ရွိတဲ့ သြားဘက္ဆုိင္ရာျပႆနာတခုျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္တုိင္အံၾကိတ္မိေနမွန္းမသိတဲ့သူကပုိမ်ားပါလိမ့္မယ္။ အေပၚသြားေတြနဲ႔ေအာက္သြားေတြကုိ သိလွ်က္နဲ႔ျဖစ္ေစ၊ ကုိယ္တုိင္သတိမထားမိဘဲျဖစ္ေစ၊ အားနဲ႔ၾကိတ္ေနမိျပီဆုိရင္ Bruxism ျဖစ္ေနျပီလုိ႔ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ ေန႔ဖက္ေရာညအိပ္ေပ်ာ္ေနခ်ိန္မွာပါျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ညအိပ္ေမာက်ေနခ်ိန္မွာပုိၾကိတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ပုိျပီးေတာ့လည္းအားနဲ႔ၾကိတ္တတ္ပါတယ္။ ပုံမွန္အစာ၀ါးတဲ့အခါ ေပါင္ ၅၀ကေန၁၀၀ၾကာေလာက္ဘဲအားစုိက္၀ါးေလ့ရွိေပမယ့္၊ မသိစိတ္နဲ႔ေမးရုိးၾကြက္သားေတြက အားနဲ႔ၾကိတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ေပါင္ ၃၀၀ေက်ာ္ထိရွိေနႏုိင္ပါတယ္။ သြားခ်င္းၾကိတ္သံတကၽြိကၽြိၾကားရပါလိမ့္မယ္။

လကၡဏာမ်ား
၁-သြားခ်င္းၾကိတ္သံ၊ (ေဘးလူလန္႔ႏုိးျပီးအိပ္မရတဲ့အထိျဖစ္ႏုိင္)
၂-သြားေၾကြလႊာျပဳန္းတီးပါးလႊာလာျခင္း၊ အံသြားမ်က္ႏွာျပင္ျပားလာျခင္း၊ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ်သြားမ်ားတုိလာျခင္း
၃-ေၾကြလႊာျပဳန္းတီးျခင္းေၾကာင့္ အတြင္းလႊာေပၚလာျပီး သြားက်င္လာျခင္း
၄-ၾကိတ္အားျပင္းထန္လြန္းလွ်င္သြားကဲြအက္ျခင္း
၅-သြားဖုံးအစပ္ရွိသြားေျခတြင္ V ပုံစံခ်ိဳင့္ခြက္ေပၚလာျခင္း
၆-ေမးရုိးၾကြက္သားမ်ားတင္းျပီးနာက်င္ျခင္း
၇-မ်က္ႏွာႏွင့္နားကုိက္ျခင္း၊ ပါးေၾကာမ်ား၊ နားထင္မ်ားကုိက္ျခင္း၊ ေခါင္းကုိက္ျခင္း (ေခါင္းသားေတြတင္းျပီးကုိက္တဲ့ tension headache လုိကုိက္တတ္ပါတယ္)
၈-ပါးေစာင္တြင္းသားတြင္အံသြားကုိက္ရာမ်ားေပၚလာျခင္း၊ (လွ်ာမွာလည္းကုိက္မိျပီးသြားရာေတြေပၚလာႏုိင္ပါတယ္)
၉-ႏွစ္ၾကာလာလွ်င္ ေမးရုိးဆစ္ေရာဂါျဖစ္ျပီး ေမးရုိးဆစ္ကုိက္ျခင္း၊ ပါးကုိက္ျခင္း၊ ပါးစပ္ေကာင္းေကာင္းမဟႏုိင္ျခင္းစသည့္ ေမးရုိးဆစ္ေရာဂါလကၡဏာမ်ားခံစားရျခင္း
၁၀-စုိက္သြားတုမ်ားမၾကာခဏပြန္း-ေပါက္-ပ်က္စီးျခင္း
၁၁-သြားအခ်င္းခ်င္းမၾကာခဏၾကိတ္ေနရကာ၊ ေသြးသလုိျဖစ္ျပီး သြားေစာင္းမ်ားခၽြန္လာျပီး လွ်ာႏွင့္မၾကာခဏပြတ္မိသျဖင့္ လွ်ာေစာင္းမ်ားနာက်င္ျခင္း၊ အနာျဖစ္ျခင္း
၁၂-သြားဖုံးေရာင္နဲ႔သြားျမစ္၀န္းေရာဂါရွိသူမ်ားအံပါၾကိတ္တတ္ရင္၊ သြားျမစ္ပတ္အေျမွးမွာ၀န္ပိျပီး ေရာဂါပုိဆုိးေစပါတယ္။ သြားေတြအလြယ္တကူယုိင္နဲ႔ေစပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရသလဲ
၁-စိတ္တင္းက်ပ္ဖိစီးမွဳ (stress and anxiety)
၂-ေဒါသျဖစ္ျခင္း၊ စိတ္အလုိမက်ျခင္း
၃-ပင္ကုိယ္စိတ္လွဳပ္ရွားတက္ၾကြလြယ္၊ အျပိဳင္အဆုိင္စိတ္ျပင္းထန္သည့္ကုိယ္ရည္ကုိယ္ေသြး (personality) ရွိသူ
၄-အေပၚေအာက္သြားမ်ားမညီမညာျဖစ္ျခင္း
၅-ပါကင္ဆန္စသည့္အာရုံေၾကာေရာဂါရွိျခင္း
၆-ကေလးမ်ားသြားေပါက္ခါစခ်ိန္ႏွင့္ ေမးရုိးမ်ားဖြံ႔ျဖိဳးၾကီးထြားေနခ်ိန္မ်ားမွာ သြားၾကိတ္ေလ့ရွိတာ ပုံမွန္ျဖစ္ပါတယ္။ သြားမ်ားစုံလာခ်ိန္မွာအလုိလုိေပ်ာက္သြားပါတယ္။

ကုသမွဳ
ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကုိေတြ႕ေအာင္ရွာရပါတယ္။ အဲဒီအေပၚမူတည္ျပီး...
၁-စိတ္ဖိစီးမွဳကုိကုသျခင္းstress releasing threapies -ေပါ့ပါးသည့္အားကစားလုပ္ေစျခင္း၊ တရားထုိင္ျခင္း၊ စိတ္ျငိမ္ေဆးေပးျခင္း
၂-သြားမညီျခင္းကုိ သြားညွိကုသျခင္း (braces or orthodontic treatment)
၃-ညအခ်ိန္သြားခ်င္းၾကိတ္ျခင္းမွသက္သာေစရန္ သြား၀ါးတဲ့မ်က္ႏွာျပင္ေတြကုိအုပ္ေပးတဲ့ mouth guard တပ္ဆင္အိပ္စက္ေစျခင္း Mouth guard

၄-ေမးရုိးၾကြက္သားမ်ားေျဖေလ်ာ့ေစရန္ေဆးေပးျခင္း (muscle relaxants)၊ မိမိစိတ္ျဖင့္ေမးရုိးၾကြက္သားမ်ားလွဳပ္ရွားမွဳကုိထိန္းခ်ဳပ္ေျဖေလွ်ာ့ႏုိင္လာေအာင္ ၾကြက္သားမ်ားအတင္းအေလ်ာ့ကုိအာရုံခံႏုိင္သည့္စက္သုံးျပီးေလ့က်င့္ေပးျခင္း (biofeed back)

ႏွစ္နဲ႔ခ်ီျပီးအံၾကိတ္ေနရင္ ေမးရုိးဆစ္ေရာဂါ၊ သြားျပဳန္းတီးျခင္းနဲ႔ေနာက္ဆက္တြဲေ၀ဒနာေတြခံစားရျပီး၊ သြားေတြသိပ္တုိလာရင္ကုသရခက္ခဲတာမုိ႔ သိတာနဲ႔ဆရာ၀န္ျပဖုိ႔လုိပါတယ္။