သြားဖုံးေရာဂါသတိျပဳစရာ

image from http://d.yimg.com/origin1.lifestyles.yahoo.com/ls/he/topic/aging/

အသက္ၾကီးလာရင္ဆံပင္ေတြျဖဴလာသလုိ၊ သြားေတြယုိင္နဲ႔ျပီးက်ဳိးၾကရတာဟာ မတားဆီးႏုိင္တဲ့ သဘာ၀ျဖစ္ရပ္လုိ႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကခံယူထားၾကပါတယ္။ ဆံပင္ကိစၥကုိေတာ့မေလ့လာဖူးလုိ႔မေျပာႏုိင္ေပမယ့္၊ သြားက်ဳိးတဲ့ကိစၥကုိေတာ့ေျပာခ်င္ပါတယ္။ သြားဖုံးေရာဂါဆုိတာမရွိရင္အသက္ဘယ္ေလာက္ၾကီးအုိလာလာ၊ သြားေတြယုိင္နဲ႔ျပီးမက်ဳိးႏုိင္ပါဘူး။

သြားေတြပ်က္စီးဆုံးရွဳံးရတဲ့အဓိကေရာဂါကႏွစ္မ်ဳိးဘဲရွိပါတယ္။ သြားပုိးစားေရာဂါနဲ႔သြားဖုံးေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့လူမ်ားစုသတိမျပဳမိၾကတဲ့ သြားဖုံးေရာဂါအေၾကာင္းေရးခ်င္ပါတယ္။

ပုံမွာေတြ႕ၾကတဲ့အတုိင္း သြားကုိ၊ သြားဖုံးရုိးထဲမွာျမဲေနေအာင္ သြားျမစ္ပတ္ေျမွးက သြားျမစ္နဲ႔အရုိးၾကားမွာဆက္ေပးထားပါတယ္။ သြားဖုံးရုိးကုိေတာ့ သြားဖုံးသားကအုပ္ထားျပီး သြားရဲ႕မ်က္ႏွာျပင္အထိလာထိစပ္ထားပါတယ္။

သြားမ်က္ႏွာျပင္မွာ ဘက္တီးရီးယားပုိးမႊားလႊာ (dental plaque/biofilm) လာကပ္ျပီး၊ သြားေသခ်ာမတုိက္လုိ႔က်န္ေနတဲ့ အစာေဟာင္းေတြခ်က္လုပ္ပြားမ်ားျပီး၊ တခ်ဳိ႕ပုိးေတြက အက္စစ္ထုတ္လုိ႔ သြားပုိးစားရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ပုိးေတြက အဆိပ္ျဖစ္ေစတဲ့ဓာတ္ပစၥည္းေတြ ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ ဒီဓာတ္ေတြေၾကာင့္ သြားဖုံးထဲကဓာတ္တုံ႔ျပန္မွဳေတြ immune reactions ျဖစ္ျပီး သြားဖုံးစေရာင္လာရပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ နာက်ဥ္မွဳလုံး၀မရွိလုိ႔ အမ်ားစုသတိမျပဳမိၾကပါဘူး။ လကၡဏာေတြကေတာ့၊
-သြားနဲ႔ထိစပ္ေနတဲ့အပုိင္းကသြားဖုံးသားအနီေရာင္သန္းလာျပီး ေဖာင္းၾကြလာျခင္း
-သြားတုိက္ခ်ိန္၊ သစ္သီး၀လံ (ပန္းသီးစတာ) ကုိက္ခ်ိန္၊ တခါတေလ အလုိလုိ၊ သြားဖုံးကေန ေသြးထြက္ျခင္း
-ခံတြင္းန႔ံဆုိးလာျခင္း တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအဆင့္ကိုသြားဖုံးသားေရာင္ေရာဂါ (gingivitis) လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာကုသမွဳလုပ္ရင္ အလြယ္တကူေပ်ာက္ကင္းပါတယ္။ သြားေပၚက ပုိးမႊားလႊာကုိဖယ္ရွားေပးတာ၊ သြားမ်က္ႏွာျပင္ကုိေခ်ာေမြ႕ေအာင္ polishing လုပ္ေပးတာစတာေတြလုပ္တာနဲ႔နဂုိပုံမွန္အတုိင္းျပန္ျပီး က်န္းမာတဲ့သြားဖုံးသားျပန္ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

ဒီလုိသြားဖုံးေရာင္တာ၊ သြားဖုံးသားကေသြးထြက္တာကုိ ဗီတာမင္စီဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့တဲ့အခါျဖစ္တဲ့ scurvy ေရာဂါမွာလည္းေတြ႕ႏုိင္လုိ႔၊ တခ်ဳိ႕က ဗီတာမင္စီခ်ဳိ႕တဲ့တာေနမွာပါဆုိျပီး၊ စီဗစ္၀ယ္ေသာက္တာ၊ သံပုရာရည္ေသာက္တာစသျဖင့္ ကုစားတတ္ၾကပါတယ္။ ပုိးမြားလႊာ dental plaque ကုိမဖယ္ရွားႏုိင္သေရြ႕မေပ်ာက္ႏုိင္ပါဘူး။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာက ပုံမွန္သြားစစ္ေဆးမွဳလုပ္ေလ့မရွိတာ၊ မခံႏုိင္ေအာင္နာမွ ေဆးခန္းေျပးေလ့ရွိတာ စတဲ့အားနည္းခ်က္ေတြေၾကာင့္၊ သြားဖုံးသားေရာင္ေရာဂါအဆင့္ကေန ကုသတဲ့ဆီမေရာက္ဘဲ ပုိဆုိးတဲ့အဆင့္ေတြတျဖည္းျဖည္းဆက္ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ပုိးမႊားလႊာကေနသြားေက်ာက္ (dental calculus/ stone) တည္သြားပါတယ္။ ဒီေက်ာက္ေတြက သြားဖုံးအစပ္သြားမ်က္ႏွာျပင္ေပၚကေန၊ တျဖည္းျဖည္း သြားဖုံးေအာက္အထိ ဆက္တည္ပါတယ္။ သြားေက်ာက္ေတြေၾကာင့္၊ ပုိးမႊားေတြေအာင္းစရာေနရာပုိရသြားျပီး၊ အဆိပ္ဓာတ္ေတြပုိထုတ္တာေၾကာင့္၊ အေပၚယံသြားဖုံးသားေရာင္တာကေန၊ သြားျမစ္ပတ္ေျမွးကုိဖ်က္ဆီးျပီး၊ အတြင္းပုိင္းသြားဖုံးရုိးအထိ ပ်ံ႕လာပါေတာ့တယ္။ ဒီအဆင့္ေရာက္ရင္ သြားျမစ္၀န္းေရာင္ေရာဂါ (periodontitis) လုိ႔ေခၚပါတယ္။ အရပ္အေခၚကေတာ့ ေရစီးကမ္းျပဳိေရာဂါေပါ့။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့
-အစပုိင္းအဆင့္ဆုိရင္ သြားဖုံးသားနိမ့္က်လာျပီး၊ သြားၾကားအစာပုိညပ္လြယ္လာတာ၊ ခံတြင္းနံ႔ပုိဆုိးလာတာ
-တခါတေလသြားဖုံးက ျပည္နဲ႔ေသြးပုတ္ထြက္တာ၊ သြားဖုံးနဲ႔သြားေတြနာလာတာ (ပုိးစားလုိ႕သြားကုိက္တာနဲ႔မတူပါ)
-ပုိဆုိးလာရင္သြားနဲ႔ျပီးလွဳပ္လာတာ (သြားျမစ္ပတ္ေျမွးစားသြားျပီး၊ သြားဖုံးရုိးနိမ့္က်သြားလုိ႔)
-သြားေတြႏွဳတ္ပစ္လုိက္ရတာ၊ အလုိလုိကၽြတ္ထြက္တာ

ဒီအဆင့္ေရာက္ဖုိ႔ႏွစ္နဲ႔ခ်ီျပီးၾကာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္အသက္ၾကီးသူေတြမွာသြားေတြနဲ႔လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ေရာက္ရင္ကုသဖုိ႔ခက္ခဲလာပါတယ္။ သြားဖုံးရုိးျပန္တက္ဖုိ႔၊ သြားနဂုိအတုိင္းျပန္ခုိင္ဖုိ႔မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ သြားဖုံးရုိးျပန္တက္ႏုိင္ေအာင္ကုသႏုိင္တဲ့နည္းလမ္းေတြရွာေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ (ကၽြန္ေတာ္လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့သုေတသနက ပ်က္စီးသြားတဲ့အရုိးသားကုိ ျပန္ျပီးတည္ေဆာက္တာ-bone regeneration and tissue engineering နဲ႔ဆုိင္ပါတယ္)

ဒီေရာဂါျဖစ္ဖုိ႔အခြင့္အလမ္းမ်ားတဲ့သူေတြကေတာ့..
-ေဆးလိပ္ေသာက္သူ၊ ကြမ္းစားသူ
-ဆီးခ်ဳိေရာဂါရွိသူ
-ေသြးက်ေဆးအခ်ဳိ႕ (calcium channel blockers) ေသာက္ေနရသူေတြ
-ကင္ဆာကုေဆး၊ စတီးရြိဳက္နဲ႔ ၀က္ရူးျပန္ကုေဆးေသာက္ေနရသူေတြ
-ပဋိသေႏၶတားေဆးေသာက္ေနရသူေတြ
-ကုိယ္၀န္ေဆာင္ေတြ
-fitting မက်ေတာ့တဲ့စုိက္သြားနဲ႔သြားဖာထားတာေတြရွိသူေတြ
တုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

အေကာင္းဆုံးကေတာ့ ၾကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္း (သြားမွန္မွန္တုိက္ျခင္း)၊ ေရာဂါျဖစ္စမွာကုသျခင္း၊ ႏွစ္စဥ္သြားက်န္းမာေရးစစ္ေဆးျခင္းတုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။
အားလုံးက်န္းမာၾကပါေစ။