ကုိမ်ဳိးေဇသုိ႔...အေျဖ

စီဘုံးမွာေတြးစရာေမးခြန္းေလးေတြေမးလာတဲ့ကုိမ်ဳိးေဇရဲ႕ေမးခြန္းေတြကုိ ေျဖႏုိင္သေလာက္ပုိ႔စ္အေနနဲ႔ေျဖေပးပါရေစ။
ပထမဆုံး ေျပာရရင္၊ ကၽြန္ေတာ္ေရးေနတဲ့ သြားခံတြင္းက်န္းမာေရးေဆာင္းပါးေတြက၊ ေဆးပညာအသုံးအႏွဳံးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ တုိက္ရုိက္ဘာသာျပန္ေလ့မရွိတဲ့ ျမန္မာစာဖတ္သူေတြနားလည္လြယ္ေအာင္၊ bacteria fermentation (ဘက္တီးရီးယားပုိးကကာဘြန္ဟုိက္ျဒဳိက္ဓာတ္ကုိသုံးျပီး သူလုိအပ္တဲ့စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ယူတဲ့ျဖစ္စဥ္-ဓာတ္က်န္အျဖစ္အက္စစ္ထြက္သည္) ကုိ အရပ္သုံးစကားနဲ႔နားလည္လြယ္ေအာင္၊ ဘက္တီးရီးယားေတြက လူေတြသြားေပၚမွာကပ္က်န္တဲ့စားၾကြင္းစားက်န္ေတြကုိစားျပီး၊ အက္စစ္ဓာတ္စြန္႔ထုတ္တယ္လုိ႔ ေရးရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားမွာက လူေတြလုိပါးစပ္နဲ႔စအုိမပါလုိ႔ စားတယ္၊ အီအီးပါတယ္လုိ႔ေတာ့ တုိက္ရုိက္ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ခႏၶာကုိယ္အျပင္က စားစရာကုိ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ႏုိင္ေအာင္ရည္ရြယ္ျပီး ကုိယ္ထဲသြင္းထည့္တာကုိ၊ စားတယ္လုိ႔ ပညတ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့၊ ဘက္တီးရီးယားေတြကလည္း သူ႔ဆဲလ္အကာကေန၊ ဂလူးကုိ႔စ္စတာကုိ ဆဲလ္အတြင္းထဲ၀င္လာေစျပီး၊ စြမ္းအင္အျဖစ္ေျပာင္းႏုိင္လုိ႔ စားတယ္လုိ႔ (ကပ္သီးကပ္သတ္)ေျပာမယ္ဆုိေျပာလုိ႔ရပါတယ္။

ဘက္တီးရီးယားဟာ၊ cell (သက္ရွိမ်ားရဲ႕ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မွဳမွာ အေျခခံအက်ဆုံးအစိတ္အပုိင္း) တစ္လုံးထဲနဲ႔ဖဲြ႕စည္းထားတဲ့သက္ရွိျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာသတၱ၀ါဆုိတာကုိ ဘယ္လုိဖဲြ႕စည္းမွဳမ်ဳိးသက္ရွိမ်ဳိးကုိ သတၱ၀ါလုိ႔ေခၚလည္း ဆုိတာ ျမန္မာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔မသိဘူးလုိ႔ဘဲ ရွက္ရွက္နဲ႔၀န္ခံပါရေစ။ျမန္မာအဘိဓာန္မရွိလုိ႔ ရွာၾကည့္လုိ႔လည္းမရျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘက္တီးရီးယားမွာ စိတ္ဆုိတဲ့ နာမ္ ရွိမရွိ ကၽြန္ေတာ္မသိပါဘူး။

ဇီ၀ေဗဒ(သက္ရွိတုိ႔ကုိေလ့လာတဲ့သိပၸံပညာ)မွာေတာ့ သက္ရွိေတြကုိ organisms လုိ႔ေခၚျပီး၊ ဘက္တီးရီးယားဟာ ဆဲလ္တစ္လုံးထဲနဲ႔ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ unicellular organism ဆဲလ္တစ္လုံးသာရွိသည့္သက္ရွိ ျဖစ္ပါတယ္။ Universe စျပီးျဖစ္တည္ရာကေန၊ ကမၻာျဂဳိလ္ဆုိျပီးစျဖစ္ေပၚဖဲြ႕စည္းခ်ိန္ကစလုိ႔၊ ဆဲလ္တစ္ခုထဲမွာပါ၀င္တဲ့အစိတ္အပုိင္းေတြတျဖည္းျဖည္းေပါင္းစုမိသြားျပီး၊ ဆဲလ္တစ္လုံးအျဖစ္ျဖစ္လာတဲ့ unicellular ဘက္တီးရီးယားဘ၀ေရာက္ခ်ိန္မွာ၊ အသြင္တူဆဲလ္ေတြကုိထပ္မံပြားမ်ားႏုိင္တဲ့ သက္ရွိအျဖစ္ျဖစ္လာခဲ့တယ္လုိ႔ evolutionary biology ပညာရွင္ေတြက ဆုိပါတယ္။ လူအပါအ၀င္အခုေခတ္မွာရွိေနတဲ့သက္ရွိေတြအားလုံး ဒီမူလဘက္တီးရီးကေန တဆင့္ျပီးတဆင့္၊ မူလဗီဇမွေသြဖည္မွဳ-ပတ္၀န္းက်င္ကုိလုိက္ျပီးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳစတာေတြေၾကာင့္မ်ဳိးမတူတဲ့သက္ရွိေတြတဆင့္ျပီးတဆင့္ျဖစ္ေပၚလာတယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။

သက္ရွိတုိ႔ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲလာပုံဆက္စပ္ပုံအဆင့္ဆင့္ျပပုံ

သက္ရွိေတြမ်ဳိးရုိးအလုိက္ဆက္လက္တည္ရွိမွဳအတြက္ပြားမ်ားၾကရာမွာ asexual reproduction-ဆဲလ္တစ္လုံးမွဆဲလ္ႏွစ္လုံးအျဖစ္ကဲြထြက္ျခင္း နဲ႔ sexual reproduction သားဥမ်ဳိးဥ-gamete ႏွစ္ခုေပါင္းျပီး သက္ရွိအသစ္ဖဲြ႕စည္းျခင္းျဖင့္မ်ဳိးပြားျခင္း ဆုိျပီးနည္းႏွစ္မ်ဳိးအနက္မွ ဘက္တီးရီးယားေတြဟာ binary fission- ဆဲလ္တစ္လုံးကေန ႏွစ္လုံးအျဖစ္ကြဲထြက္ျခင္းနဲ႔ conjugation-ဆဲလ္ႏွစ္လုံးထိစပ္ရာကဗီဇဖလွယ္နည္းေတြနဲ႔ ပြားမ်ားၾကပါတယ္။ sexual reproduction မရွိပါဘူး။ ပုံမွာ ဘက္တီးရီးယားေတြရဲ႕မ်ဳိးပြားျခင္းနဲ႔ အပင္ေတြရဲ႕sexual reproduction ကုိျပထားပါတယ္။




၀ဲျဖစ္ေစတဲ့ပုိးက Sarcoptes scabei လုိ႔ေခၚတဲ့ mite - ပုိးေကာင္ျဖစ္ပါတယ္။ အထီးအမ-သားဥစတာေတြရွိျပီးsexual reproduction နည္းနဲ႔မ်ဳိးပြားပါတယ္။


HIVပုိးက virus ဗုိင္းရပ္စ္ လုိ႔ေခၚတဲ့ သက္ရွိလုိ႔မသတ္မွတ္တဲ့အရာျဖစ္ပါတယ္။ ဗုိင္းရပ္စ္ဟာ လက္တင္ဘာသာအရ အဆိပ္လုိ႔အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ဗုိင္းရပ္စ္ေတြဟာ သက္ရွိဆဲလ္တစ္ခုခုထဲ၀င္ေရာက္ျပီးမွသာ ပြားမ်ားႏုိင္ၾကပါတယ္။ ဒါကုိreplicationလုိ႔ေခၚပါတယ္။ reproduction လုိ႔မေခၚပါဘူး။ မ်ဳိးပြားတာမဟုတ္ပါဘူး။ HIVဗုိင္းရပ္စ္က သူ၀င္ေရာက္တဲ့တျခားဆဲလ္ (ေရာဂါပုိးကုိတုိက္ခုိက္တဲ့ CD4-T-cell) ရဲ႕ဗီဇ-ပရုိတင္းထုတ္လုပ္မွဳျဖစ္စဥ္ေတြကုိ မွီျပီး၊ သူ႕ရဲ႕အစိတ္အပုိင္းေတြ ပြားမ်ားေစျပီး၊ ဗုိင္းရပ္စ္အျဖစ္အလုိလုိျပန္ဖဲြ႕စည္းႏုိင္ပါတယ္။ ပုိနားလည္လြယ္ေအာင္ youtube ကဗီဒီယုိေလးတင္ေပးလုိက္ပါတယ္။


သိပၸံပညာမွာလည္း အေျဖမေတြ႕ေသးတာေတြအမ်ားၾကီးရွိေသးတာမုိ႔၊ ရုပ္နာမ္ကိစၥေတြအပါအ၀င္နည္းမလည္ေသးတာေတြအမ်ားၾကီးက်န္ပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္လုိ သာမန္သုေတသနသမား-သြားဆရာ၀န္-ေက်ာင္းဆရာငယ္အဆင့္နဲ႔မေျဖႏုိင္တာေတြရွိတာ နားလည္ေပးႏုိင္မယ္လုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္ ကုိမ်ဳိးေဇခင္ဗ်ား။