ဘာဆက္လုပ္မွာလည္း...

Image downloaded from http://www.cs.duke.edu/


ခင္ဗ်ားျပန္ရင္ဘာျဖစ္မွာလည္း...ခဏခဏအေမးခံရတဲ့ေမးခြန္းပါ။ ဒီမွာက PhD ျပီးသြားတာနဲ႔ တကၠသုိလ္မွာ သင္ၾကားေရးနဲ႔သုေတသနအတြက္ျပန္ေလွ်ာက္ရင္ လက္ေထာက္ပါေမာကၡ (Assistant Professor) ျဖစ္ၾကပါတယ္။ လခလည္းေကာင္းသည္ေပါ့။ ဒါမွမဟုတ္ သုေတသနဆက္လုပ္ဖုိ႔ တကၠသုိလ္၊ research center တစ္ခုခုမွာ post-doctorate fellow အေနနဲ႔ ပုိျမင့္တဲ့သုေတသနေတြဆက္လုပ္ႏုိင္ပါေသးတယ္။ ဂ်ပန္ျပည္တြင္းေရာ၊ ျပည္ပကပါ လုိလုိခ်င္ခ်င္လက္ခံၾကတယ္။ လခလည္းပုိပုိေကာင္းသည္ေပါ့။ ႏုိင္ငံျခားတကၠသုိလ္ေတြမွာ ပါေမာကၡစသည္ျဖင့္ ဆက္ျပီးလုပ္ခ်င္သူေတြအတြက္ post-doctorate မျဖစ္မေနလုိပါတယ္။ သုေတသနဆက္မလုပ္ေတာ့ဘဲ ကုသေရးကုိဘဲ အားသန္တဲ့သူေတြလည္းေဆးရုံေတြမွာ specialists အေနနဲ႔၀င္ၾကတယ္။ သူတုိ႔ေတြရဲ႕ ဘ၀လမ္းေၾကာင္းတုိးတက္မွဳ career ကေရြးစရာအမ်ားၾကီးပါဘဲ။

ခုနကအေမးခံရတာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ့္အေျဖက..ျပန္ရင္ အရင္ေနရာအရင္ပုိ႔စ္ျဖစ္တဲ့သင္ၾကားေရးဆရာ၊ တကၠသုိလ္နဲ႔ကုိယ္ပုိင္ေဆးခန္းမွာေဆးကုတဲ့ဆရာ၀န္အျဖစ္ျပန္သြားရမွာ..လုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထက္ပုိလုိခ်င္လုိ႔မရပါဘူး။ ရာထူးတက္ဖုိ႔ဆုိတာလည္းႏုိင္ငံတကာတကၠသုိလ္ေတြမွာလုိ သုေတသနစာတမ္းအေရအတြက္၊ အေတြ႕အၾကဳံစတာေတြနဲ႔ဆုံးျဖတ္တာမဟုတ္ဘဲ seniority နဲ႔သြားတာဆုိေတာ့၊ ႏုိင္ငံျခားပညာသင္ခြင့္ရတာကုိက မဟာအခြင့္အေရးၾကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ post-doc ေတြဘာေတြလည္းလုပ္ဖုိ႔အခြင့္မရွိေတာ့ပါဘူး။

သူတုိ႔က ကၽြန္ေတာ္ျပန္ရင္ဘာဆက္လုပ္မလဲလည္းသိခ်င္ၾကတယ္။ အေျဖကေတာ့ ကုိယ္ေရြးထားတဲ့လမ္းျဖစ္တဲ့ ကုသေရးနဲ႔ ဒီကုသမွဳနည္းလမ္းေတြကုိ ေနာင္္ဆရာ၀န္ျဖစ္မယ့္လူငယ္ေတြကုိ သင္ၾကားျဖန္႔ေ၀ေပးရင္း၊ တကၠသုိလ္က မာစတာ၊ ေဒါက္တာ ဘဲြ႕လြန္ေက်ာင္းသားဆရာ၀န္ေတြနဲ႔အတူ၊ သူတုိ႔ သုေတသနေတြမွာကူညီသင္ျပေပးရင္း ကုိယ္လုပ္ႏုိင္တဲ့သုေတသနေတြဆက္လုပ္ဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းတစ္ခုထဲမွာ အလုပ္သုံးခုတဲြလုပ္ေနမယ့္သေဘာပါဘဲ။ ဒီလမ္းကုိလည္းကၽြန္ေတာ္ႏွစ္သက္တယ္။ လစာေငြအေနနဲ႔မိသားစုဖူလုံေအာင္ မေထာက္ပံ့ႏုိင္ေပမယ့္၊ ကုသုိလ္ေတြအမ်ားၾကီးရတဲ့အလုပ္လုိ႔ယုံၾကည္ပါတယ္။

ဆရာ၀န္ေတြအတြက္ ကုသေရးနဲ႔သုေတသနဘာအေရးၾကီးလည္းလုိ႔ ျမန္မာျပည္ကတပည့္တစ္ေယာက္က ေမးလာလုိ႔၊ ႏွစ္ခုစလုံးအေရးၾကီးေၾကာင္းေျပာျပရပါတယ္။ သုေတသနမပါတဲ့ ကုသမွဳက သူမ်ားေနာက္လုိက္ဘဲျဖစ္ေနမယ္။ ပုိျပီးထိေရာက္တဲ့ကုသမွဳေတြေတြ႕ရွိေနခ်ိန္မွာ လမ္းရုိးေဆးေဟာင္းေတြနဲ႔ကုသေနသူေတြအမ်ားၾကီးရွိနုိင္တယ္။ သူမ်ားက ဒါေကာင္းတယ္ေျပာလုိ႔ ဟုတ္မဟုတ္မသိဘဲ စမ္းတ၀ါး၀ါးသုံးၾကည့္ေနရသူေတြရွိႏုိင္တယ္။ သုေတသနလုပ္ၾကည့္မွ ေကာင္းမေကာင္းမွတ္ေက်ာက္တင္လုိ႔ရတဲ့ သက္ေသျပခ်က္ (evidence) ရလာျပီး၊ လူနာေတြကုိစိတ္ခ်လက္ခ်ကုေပးႏုိင္မယ္။ ဒီေခတ္ကုသမွဳေတြကုိ evidence-based medicine, evidence-based dentistry လုိ႔ေခၚပါတယ္။ သက္ေသျပခ်က္ (evidence)မရွိဘဲ လက္မခံေတာ့ပါဘူး။ တခါ ကုသမွဳအတြက္လုိအပ္ခ်က္ေပၚမွာအေျခမခံထားတဲ့ သုေတသနေတြကလည္း လူနာကုသမွဳအတြက္ဘာမွအက်ဳိးမရွိႏုိင္ပါဘူး။ ဒီလုိအပ္ခ်က္ေတြကုိတကယ္ထဲထဲ၀င္၀င္သိတာက ကုသေရးလုပ္ေနတဲ့ဆရာ၀န္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ သင္ၾကားေရးဆရာေတြကေတာ့ ဒီႏွစ္မ်ဳိးလုံးၾကားမွာ ၾကားခံလုိ႔ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ သုေတသနေတြကေနေတြ႕ရွိလာတဲ့ ေရာဂါနဲ႔ကုသမွဳနည္းလမ္းေတြကုိ ေက်ာင္းသားေတြကုိသင္ေပးျပီး တဖက္မွာလည္းလုိအပ္ေနတဲ့ကုသမွဳနည္းလမ္းေဆး၀ါးစတာေတြကုိ သုေတသနလုပ္မယ့္သူေတြကုိ လမ္းညႊန္ေပးရတာျဖစ္ပါတယ္။

ေျပာသာေျပာရတယ္ျမန္မာျပည္မွာလုပ္ႏုိင္တဲ့သုေတသနကလည္း ရွားပါးလွပါတယ္။ ဓာတ္ခဲြခန္း၊ ပစၥည္း၊နဲ႔ ေငြေထာက္ပံ့မွဳေတြမရွိတဲ့အတြက္၊ အလြယ္တကူအေျဖထုတ္ႏုိင္တဲ့ ရွိတဲ့စက္ေတြနဲ႔လုပ္လုိ႔ရတဲ့ သုေတသနေတြကုိဘဲ လုပ္ေနရပါတယ္။ ဟုိကတကၠသုိလ္ေတြမွာဘဲြ႕လြန္ေက်ာင္းသားေတြသုေတသနလုပ္ဖုိ႔ အစုိးရက ေငြေထာက္ပံ့ႏုိင္မွဳမရွိပါဘူး။ ကုိယ့္ေငြနဲ႔စုိက္ျပီးလုပ္ရပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ ပညာနဲ႔လုပ္အားဘဲစုိက္ရတာပါ။ သုေတသနအတြက္ဘတ္ဂ်က္က အစိုးရကေရာ သီးျခားအဖဲြ႕အစည္းေတြကပါ ေထာက္ပံ့မွဳရွိပါတယ္။

ဒီႏုိင္ငံမွာ သုေတသနလုပ္ရင္းပညာသင္ႏုိင္ဖုိ႔ ေငြရွိတဲ့သူက ပညာသင္ဆုေပးဖုိ႔ေခၚေပမယ့္ ဟုိကမလႊတ္ေတာ့ျပန္ပါဘူး။ PhD သင္တန္းအတြက္ ခြင့္ျပဳတဲ့ထဲမွာ သြားဆရာ၀န္အေနနဲ႔ကၽြန္ေတာ္ေနာက္ဆုံးပါဘဲ။ ႏွစ္တုိင္းသစ္လြင္ပဲြမွာျမန္မာျပည္ကလူသစ္မ်ားပါမလားေမွ်ာ္ခဲ့ေပမယ့္၊ လူေရြးစာေမးပဲြေတာင္မလုပ္ေပးေတာ့ေၾကာင္းသိရပါတယ္။ အနီးအနားက ထုိင္း၊ ဗီယက္နမ္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွ၊ အိႏၵိယစတာေတြႏွစ္တုိင္းအနည္းဆုံးတစ္ေယာက္ေက်ာင္းကုိ ဘဲြ႕လြန္အတြက္လာၾကရပါတယ္။

ကုိယ့္ျပည္တြင္းမွာသင္ခဲ့တာနဲ႔မလုံေလာက္ဖူးလားလုိ႔ေမးၾကရင္ ဘဲြ႕တစ္ဘဲြ႕ရတာဟာ အစဘဲရွိပါေသးတယ္။ မာစတာတက္လုိက္ရင္ကုိယ္သင္ခဲ့တဲ့အေျခခံဘဲြ႕ဟာအမ်ားၾကီးလုိေနပါေသးလားလုိ႔သိျမင္လာမယ္။ ပီအိတ္ခ်္ဒီသုေတသနေတြလုပ္လာမွ လူနာေတြအတြက္မလုပ္ေပးႏုိင္ေသးတာေတြအမ်ားၾကီးပါလား၊ သုေတသနလုပ္စရာေတြအမ်ားၾကီး
ပါလားဆုိတာ သေဘာေပါက္လာမယ္။

ကုိယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ပညာေရးက်န္းမာေရးအေျခအေနက တုိးတက္ေနရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံျခားမွာတကူးတကပညာထြက္သင္ဖုိ႔၊ လႊတ္ဖုိ႔မလုိဘူးေပါ့ေလ။ အာဏာနဲ႔ေငြလက္ကုိင္ရွိတဲ့သူေတြႏုိင္ငံျခားမွာေဆးထြက္ကုၾကတာၾကည့္ရင္ ကုိယ့္အေျခအေနဘယ္လိုဆုိတာသေဘာေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။
ဂ်ပန္ေတြဒီေန႔ဒီအေျခအေနရဖုိ႔ ဟုိး..ေမဂ်ီေခတ္ကတည္းက အေနာက္ႏုိင္ငံေတြကုိပညာသင္ေတြလႊတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ခုထိလည္း အေမရိကစတဲ့ ပုိျပီးတုိးတက္တဲ့ႏုိင္ငံေတြကုိပညာသင္လႊတ္ေနရတုန္းဘဲ။ ေနာက္ကလုိက္ေနရတုန္းပါဘဲ။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကံဆုိးေနခဲ့ရတဲ့ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံဟာ ခုခ်ိန္မွာအမီလုိက္ေအာင္စၾကိဳးစားေတာင္မွ ေနာင္ႏွစ္၅၀တြင္းမီဖုိ႔မလြယ္ေသးပါဘူး။
တုိးတက္ေနတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ တစ္လျဖစ္ျဖစ္ တစ္ႏွစ္ျဖစ္ျဖစ္ ေလ့လာေရးျဖစ္ျဖစ္ ပညာသင္ျဖစ္ျဖစ္လာလုိက္ရရင္၊ ဒီမွာလုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြျမင္သြားမယ္၊ ႏွစ္ၾကာၾကာေနရတဲ့ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လုိပညာသင္ေတြအတြက္ေတာ့၊ နည္းပညာေတြ၊ အုိင္ဒီယာေတြပါရလာျပီး၊ ကုိယ့္ဆီမွာျပန္အသုံးခ်ႏုိင္ပါတယ္။

ေရအုိင္ေလးထဲမွာရွိတာနဲ႔ေက်နပ္ေနသူေတြအတြက္ ပင္လယ္ၾကီးထဲမွာဘာေတြျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ မသိႏုိင္ဘူးေလ။ သိတဲ့သူေတြလည္းကုိယ့္တစ္ဦးတစ္ဖဲြ႕ေကာင္းစားေရးအတၱအတြက္ မသိခ်င္ဟန္ေဆာင္ေနၾကတယ္ေလ။
ေနာက္၆လၾကာရင္ ဒီေရအုိင္ေလးထဲျပန္သြားရေတာ့မွာမုိ႔ က်န္တဲ့အခ်ိန္ေလးမွာ ရွားရွားပါးပါးအခြင့္ရတုန္း
ရသေလာက္ သုေတသနအသစ္ေတြလုပ္ေနပါတယ္။ ဘေလာ့ဂ္ပုိ႔စ္ေတြကုိ အခ်ိန္အားရတာနဲ႔ဆက္တင္သြားမွာပါ။

အားလုံးကုိေက်းဇူးတင္ပါတယ္။