အံသြားတစ္ေခ်ာင္းကစတဲ့ဇာတ္လမ္း

ေယဘူယ်အားျဖင့္ လူေတြမွာ အေပၚ-ေအာက္ေမးရုိး၊ ဘယ္ညာမွာ ၾကီးသြားအံသြားသုံးေခ်ာင္းစီေပါက္ေလ့ရွိပါတယ္။ (တခ်ိဳ႕လည္းအံဆုံးမေပါက္ၾကပါဘူး) အဲဒီထဲကမွ ေရွ႕သြားကေနေရရင္နံပါတ္ (၆) ျဖစ္တဲ့ပထမအံသြားေတြဟာ အသက္ (၆)ႏွစ္ကတည္းက စေပါက္တာကတစ္ေၾကာင္း၊ ေပါက္ခါစသြားရဲ႕၀ါးတဲ့မ်က္ႏွာျပင္မွာ ခ်ိဳင့္ေတြ လုိင္းေၾကာင္းေတြပါတာကတစ္ေၾကာင္း၊ ညစဥ္သြားတုိက္ဖု႔ိအျမဲဖိအားေပးလမ္းညႊန္ရမွန္းမိဘေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သတိမထားမိတာတစ္ေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္မွာတင္ အမ်ားဆုံးပုိးစားေဆြးေျမ့ျပီး၊ အမ်ားဆုံးႏွဳတ္ခံရတဲ့သြားျဖစ္ပါတယ္ (Zardik, 2008)။ တကယ္ေတာ့ ဒီအံသြားတစ္ေခ်ာင္းစျပီးအႏွဳတ္ခံရတာကေန ဇာတ္လမ္းကမရွည္သင့္ဘဲရွည္သြားရတဲ့သူေတြအမ်ားၾကီးရွိပါလိမ့္မယ္။ အခ်ိန္မီျပန္အစားမထုိးခဲ့ရင္ေပါ့။

သြားေတြအားလုံးစုံစုံလင္လင္ရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အေပၚသြားေတြနဲ႔ေအာက္သြားေတြဖိၾကိတ္ျပီးအစာ၀ါးၾကပါတယ္။
ေအာက္ပထမအံသြားတစ္ေခ်ာင္းပုိးစားလုိ႔ျဖစ္ျဖစ္၊ ခဲလုံး၀ါးမိလုိ႔ထက္ျခမ္းကဲြျပီးျဖစ္ျဖစ္ႏွဳတ္လုိက္ရျပီး၊ ျပန္အစားမထုိးခဲ့ရင္ ေအာက္ကပုံထဲကအတိုင္း အေပၚပထမအံက ၀ါးတဲ့ေနရာမွာမထိေတာ့တဲ့အတြက္ အသုံးမရွိေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္သြားတစ္ေခ်ာင္းဆုံးရွဳံးရင္ သြားႏွစ္ေခ်ာင္းစာရဲ႕လုပ္ငန္းေဆာင္တာဆုံးရွဳံးတာနဲ႔အတူတူပါဘဲ။


ဒါနဲ႔တင္ဇာတ္လမ္းကရပ္မေနပါဘူး။ တန္ျပန္ထိစရာသြားမရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အေပၚပထမအံသြားက တျဖည္းျဖည္းရွည္က်လာပါတယ္။ အဲသလုိရွည္လာတဲ့အတြက္ ေဘးသြားနဲ႔အတိအက်ထိေနခဲ့တဲ့ထိခ်က္က ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ သြားေတြက ခါးလည္မွာသိမ္ေနလုိ႔ပါဘဲ။ ေဘးတဖက္တခ်က္္စီမွာ ေနရာလြတ္ေတြေပၚလာျပီး စားတုိင္းမွာအစာေတြညပ္စျပဳလာပါေတာ့တယ္။

သြားဖုံးေအာက္မွာလုံလုံျခဳံျခဳံရွိေနခဲ့တဲ့ သြားျမစ္ပုိင္းကလည္း တျဖည္းျဖည္းေပၚလာပါေတာ့တယ္။ သဘာ၀သြားရဲ႕ေခါင္းပုိင္းမွာ မာေက်ာလွတဲ့ေၾကြလႊာနဲ႔ဖုံးအုပ္ထားလုိ႔ ပုိးစားဖုိ႔သိပ္မလြယ္ေပမယ့္ သြားျမစ္ပုိင္းမွာေတာ့ေၾကြလႊာမရွိလုိ႔ ပုိးစားဖုိ႔ပုိလြယ္ပါတယ္။


ေအာက္သြားမွာလည္းေျပာင္းလဲမွဳေတြျဖစ္လာပါတယ္။ ပုံမွာျပထားတဲ့အတုိင္း ဒုတိယအံသြားက ေရွ႕ကုိယုိင္ဆင္းလာပါတယ္။ အစာေတြက ေစာင္းေနတဲ့သြားမွာစုပုံလာျပီး သြားဖုံးစေရာင္လာလုိ႔ သြားဖုံးအိတ္စျဖစ္လာပါတယ္။ အိတ္ထဲမွာအစာေတြပုိးမႊားေတြစုစုလာပါေတာ့တယ္။


သြားဖုံးကေန သြားဖုံးရုိးအထိပါ ေရာင္ရမ္းတာျပန္႔လာျပီး သြားဖုံးရုိးစားလာ-နိမ့္က်လာပါတယ္။ သြားခုိင္ခန္႔မွဳနည္းလာျပီး လွဳပ္လာနဲ႔လာပါေတာ့တယ္။
အေပၚသြားေတြမွာလည္း သြားပုိးစားေရာဂါ သြားဖုံးနဲ႔သြားျမစ္၀န္းေရာင္ရမ္းေရာဂါေတြျဖစ္လာပါတယ္။



ဒီလုိနဲ႔မကုဘဲထားရင္ သြားျမစ္ထိပ္ျပည္တည္နာေတြ ေရာင္ရမ္းနာေတြဆက္ျဖစ္ပါေတာ့တယ္။


ေနာက္မွာေတာ့ ဒီအံသြားေတြအားလုံးဆုံးရွဳံးရတဲ့အျဖစ္ကုိေရာက္ရေတာ့တာပါဘဲ။


ဒီလုိအဆုိးဇာတ္လမ္းေတြမရွည္ရေစဖုိ႔ အတြက္ သြားနဲ႔ခံတြင္းသန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ သြားေတြကုိအႏွဳတ္မခံရေအာင္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔၊ တႏွစ္တၾကိမ္အနည္းဆုံးစစ္ေဆးျပီးသြားပုိးစားေရာဂါျဖစ္ေနရင္ေစာလ်င္စြာနဲ႔အခ်ိန္မီကုသဖုိ႔၊ ကံမေကာင္းလုိ႔သြားႏွဳတ္လုိက္ရရင္လည္း အခ်ိန္မီျပန္အစားထုိးဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ရပါတယ္။

က်မ္းကုိး။ Zadik Y, Sandler V, Bechor R, Salehrabi R (August 2008). "Analysis of factors related to extraction of endodontically treated teeth". Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 106 (5)
Berns JM. Why replace missing back tooth. Quintessence Book.